Algemene vragen over duurzame energie

Nu komt de meeste energie die we gebruiken uit olie, kolen en gas. Bij de verbranding daarvan komt CO2 vrij, een broeikasgas. Doordat er steeds meer CO2 in de atmosfeer komt, stijgt de temperatuur van de aarde. Deze temperatuurstijging kan grote gevolgen hebben voor mens en dier. Dat merken we al doordat hier het weer steeds extremer wordt. Sommige plekken op aarde – vooralsnog ver weg – zijn nu al onbewoonbaar door veranderingen in het klimaat: het wordt er te heet of te droog. En soms maken overstromingen een gebied onbewoonbaar… Klimaat kan heel tegenstrijdig lijken. Daarom is het belangrijk dat we het gebruik van olie, kolen en gas verminderen. Dat kan door minder energie te gebruiken én door over te stappen op duurzame energiebronnen zoals zon en wind. Zo sparen we ook onze provincie Groningen en worden we minder afhankelijk van energie uit andere landen.

Het is een heel goed idee om windmolens op zee te bouwen, dat doen we ook volop. Maar om in de toekomst genoeg energie op te kunnen wekken zónder olie, kolen en gas, hebben we alle opties nodig: op land én op zee. Windenergie op zee is nog steeds duurder dan windenergie op land. In het Energieakkoord was afgesproken dat er in 2020 6000 MW wind op land en 4500 MW wind op zee moet zijn. En daarna groeien ze beide door. In het klimaatakkoord is de opgave: 500 extra molens op land en 700 extra op zee in 2030.

Ook hier is het antwoord dat we ons niet kunnen permitteren alle kaarten op één van de twee te zetten. Een spreiding van meer soorten energie maakt dat we minder last zullen hebben van de wispelturigheid van elk van die bronnen: als het niet waait, schijnt de zon misschien nog wel. Als het donker is waait het vast nog. Vooral in de winter is de opbrengst van zonnepanelen veel kleiner dan in de zomer. In landen als Nederland staat de zon dan immers lager en zijn de dagen korter. Als we dus alléén maar zonnepanelen zouden kiezen, dan hebben we in de helft van het jaar een groot probleem.
Als je alle aspecten van de productie meerekent, is windenergie in Nederland de meest CO2-arme energiebron. Daarmee dragen windmolens extra veel bij aan een gunstig klimaat.
Bovendien: in Nederland is windenergie – zeker op land – vooralsnog de goedkoopste vorm van duurzame energie en hoewel een moderne windmolen groot is, zijn er zo’n 35.000 zonnepanelen nodig om per jaar een vergelijkbare hoeveelheid energie op te wekken. Dat zijn 18 voetbalvelden vol. In de winter zijn zelfs meer dan 35 voetbalvelden nodig: een zonnepaneel levert in juni gemiddeld 4 x zoveel stroom op dan in december en januari!

In de eerste 3 tot 6 maanden levert een windmolen al evenveel energie op als de productie en bouw heeft gekost. Daarna levert de molen nog 20 tot 25 jaar lang schone, CO2-vrije energie. Daarna is een moderne windmolen bijna volledig te recyclen.

Nee, op locaties met hogere windsnelheden en de mogelijkheid om grote windmolens te bouwen kan het wel zonder subsidie. Maar in veel andere situaties is windenergie zonder subsidie nog niet rendabel. Dat geldt trouwens voor veel energiebronnen: per jaar (tot in 2019) subsidieert Nederland de industrie rond olie, kolen en gas met 7,5 miljard Euro (belasting kortingen meegerekend).
De subsidie voor windenergieprojecten neemt in de loop van de jaren wel af doordat we windenergie steeds efficiënter en goedkoper kunnen opwekken. De dalende stroomprijs maakt het lastig om een windmolen rendabel te maken. Maar diezelfde daling zorgt ook weer voor een dalende energierekening voor ieder van ons.
Subsidie voor de opwek van duurzame energie wordt voornamelijk betaald uit de belasting die nu wordt geheven op het gebruik van energie. Dit is de ‘opslag duurzame energie’ die je kunt vinden op de jaarlijkse energierekening.

In alle gevallen staat de W voor Watt: elektrisch vermogen. Een molen levert vermogen, wij huishoudens verbruiken het. kW – kiloWatt – is 1000 Watt en dat is wat een gemiddelde stofzuiger ongeveer verbruikt. MW – MegaWatt = miljoen Watt – wordt gebruik als de getallen erg groot worden, bij een windmolen bijvoorbeeld: een molen van 1MW kan 1000 stofzuigers laten loeien.

Maar wat doet die ‘h’ daar? Die staat voor uur (bescheiden als we zijn, gebruiken we het Engelse hour). Een kWh vind je terug op je energierekening en staat daar voor stroom-verbruik. Als je die stofzuiger een uur gebruikt, heb je 1kWh gebruikt. En dat wil de energiemaatschappij met je afrekenen. Zo wordt ook de geleverde energie van een windmolen afgerekend… in MegaWattuur, want dat is een handige grootheid als de getallen zo groot worden.

Dus als we de molen vergelijken met een keukenkraan: hoe sterk de kraan open staat drukken we uit in kW, het aantal emmers dat we met die kraan vullen in een uur drukken we uit in kWh. MegaWattuur is handig als je in die analogie containers of zwembaden wilt vullen.